Punjab School Education Board Zindabad !

ਜਦੋਂ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਵੇ

ਅੱਜ ਦੇ ਆਪਾਧਾਪੀ ਵਾਲੇ ਮਸ਼ੀਨੀ ਯੁੱਗ 'ਚ ਉਨੀਂਦਰੇ ਦਾ ਰੋਗ ਵਧਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਫਿਕਰਾਂ 'ਚ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਨਰਮ ਬਿਸਤਰੇ 'ਤੇ ਵੀ ਲੇਟ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦਾ ਦਿਮਾਗ ਅੱਜ ਦੀ ਬਨਾਉਟੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ, ਭੌਤਿਕ ਵਸਤੂਆਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਅੰਨ੍ਹੀ ਦੌੜ, ਧੋਖਾਧੜੀ, ਕੂਟਨੀਤੀ ਅਤੇ ਚਾਲਬਾਜ਼ੀ 'ਚ ਲੱਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਬੁਢਾਪੇ, ਬੀਮਾਰੀ ਅਤੇ ਅਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਡਰ ਉਸ ਨੂੰ ਵੱਖਰਾ ਘੇਰੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣ ਕਾਰਨ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਦੁਸ਼ਚੱਕਰ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਸਲ 'ਚ ਨੀਂਦ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਿਨ ਦੇ ਕੰਮ-ਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਡਾਊਨ ਹੁੰਦੀ ਬੈਟਰੀ ਨੂੰ ਚਾਰਜ ਕਰਨ ਦਾ ਇਕ ਵਧੀਆ ਸਿਸਟਮ ਹੈ। ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨਾਲ ਛੇੜ-ਛਾੜ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਹੱਕ 'ਚ ਫਾਇਦੇਮੰਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਨੀਂਦ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਹੀ ਲੈ ਲਓ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਦੇਖਾਂਗੇ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਬੁਰੇ ਨਤੀਜੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਲਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਜ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੁੱਢਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ, ਸਗੋਂ ਮੌਤ ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਵੀ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਜੇਕਰ ਧਿਆਨ 'ਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਇਸ ਰੋਗ ਤੋਂ ਬਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਿਸਤਰੇ ਦਾ ਸਹੀ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉੱਚੇ ਸਿਰਹਾਣੇ ਨਾਲ ਗਰਦਨ ਦਾ ਦਰਦ ਅਤੇ ਸਪਾਂਡਿਲਾਇਟਿਸ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਬਿਨਾਂ ਸਿਰਹਾਣੇ ਦੇ ਸੁੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਚੰਗਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਨਰਮ ਅਤੇ ਨੀਵਾਂ ਸਿਰਹਾਣਾ ਲਓ। ਬਿਸਤਰੇ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਸਹੂਲਤ ਮੁਤਾਬਿਕ ਲੇਟੋ। ਹੱਥ-ਪੈਰ ਬਿਲਕੁਲ ਰਿਲੈਕਸ ਰਹਿਣ। ਸਾਰੇ ਦਿਨ ਦੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ, ਦੁੱਖ-ਤਕਲੀਫ, ਸ਼ੰਕੇ ਅਤੇ ਨਾਕਾਰਾਤਮਕ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਦਿਓ। ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਸੁੰਦਰ ਥਾਂ ਜਾਂ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਗਏ ਹੋਵੋ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਯਾਦ ਤਾਜ਼ਾ ਕਰ ਲਓ ਜਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕੋਈ ਹਸੀਨ ਪਲ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕੋਈ ਮਿਠਾਸ ਭਰਪੂਰ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰੋ। ਕਿਸੇ ਖੂਬਸੂਰਤ ਗਜ਼ਲ, ਕਵਿਤਾ, ਗੀਤ ਦੀਆਂ ਸਤਰਾਂ ਦੁਹਰਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।ਸਰਦੀਆਂ 'ਚ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੋਈ ਗਰਮ ਤਰਲ ਪੀਣਾ ਬਹੁਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਲੋਕ ਦੁੱਧ ਪੀਣ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋਣ, ਉਹ ਦੁੱਧ ਪੀ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਚਾਹ ਜਾਂ ਕੌਫੀ ਪੀ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਖੁਰਾਕ 'ਤੇ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦੈ। ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਲਈ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਨਾਸ਼ਤਾ ਡੱਟ ਕੇ ਕਰੋ ਪਰ ਰਾਤ ਦਾ ਭੋਜਨ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹਲਕਾ ਰੱਖੋ। ਭੁੱਖ ਨਾਲੋਂ ਕੁਝ ਘੱਟ ਹੀ ਖਾਓ। ਉਨੀਂਦਰੇ ਦਾ ਇਕ ਕਾਰਨ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੋਜਨ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਹੀ ਬਿਲਕੁਲ ਖਾਲੀ ਪੇਟ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਭੁੱਖੇ ਢਿੱਡ ਵੀ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਆਏਗੀ। ਖਾਣਾ ਖਾਂਦਿਆਂ ਹੀ ਸੌਣ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਜ਼ਹਿਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖਾ ਕੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਟਹਿਲਣਾ ਚਾਹੀਦੈ। ਖਾਣ ਅਤੇ ਸੌਣ ਵਿਚਕਾਰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਦਾ ਫਰਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦੈ। ਬੇਹੱਦ ਸ਼ੋਰ-ਸ਼ਰਾਬਾ, ਤੇਜ਼ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਵੀ ਨੀਂਦ ਦਾ ਵੈਰ ਹੈ। ਨਾਈਟ ਲੈਂਪ ਬਾਲ ਕੇ ਸੌਂਵੋ। ਰੋਸ਼ਨੀ ਜ਼ੀਰੋ ਵਾਟ ਦੇ ਬੱਲਬ ਦੀ ਹੀ ਠੀਕ ਰਹੇਗੀ। ਬੱਲਬ ਦੇ ਉੱਪਰ ਸ਼ੈੱਡ ਲੱਗਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂਕਿ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਸਿੱਧੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਨਾ ਪਏ। ਕਮਰੇ 'ਚ ਥੋੜ੍ਹੀ-ਬਹੁਤੀ ਤਾਜ਼ੀ ਹਵਾ ਦੀ ਵੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਦਮ ਘੁੱਟਣ ਵਾਲੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਹਵਾ ਦੀ ਘਾਟ ਨਾਲ ਵੀ ਘਬਰਾਹਟ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਨੀਂਦ ਆਉਣੀ ਅਸੰਭਵ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਗੱਲ ਹੋਰ, ਸੌਣ ਵਾਲੇ ਕਮਰੇ 'ਚ ਸਾਫ-ਸੁਥਰੇ ਅਤੇ ਸਲੀਕੇ ਨਾਲ ਸਜੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਲਗਾਓ। ਸੁੰਦਰ ਤਸਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਵੀ ਮਿੱਠੀ ਨੀਂਦ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਰੀਰਕ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨੀਂਦਰੇ ਦਾ ਰੋਗ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਜਦੋਂ ਇਨਸਾਨ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਥੱਕਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸਿਰਹਾਣੇ 'ਤੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਨੀਂਦ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤ 'ਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਮਾਨਸਿਕ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਤੇ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਕੁਰਸੀ ਤੋੜਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਪੇਸ਼ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਵਰਜਿਸ਼ ਦੀ ਘਾਟ 'ਚ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਖਿੱਚੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ। ਦਿਮਾਗ ਤਣਾਅ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਰਹੇਗਾ। ਹਾਜ਼ਮਾ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਨਸਾਨ ਆਲਸੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜੇਕਰ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਵੇ ਤਾਂ ਨੀਂਦ ਦਾ ਭਲਾ ਕੀ ਕਸੂਰ। ਮਹਾਨਗਰਾਂ 'ਚ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਮਕਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਬਹੁਤਾ ਤੁਰਨ-ਫਿਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਸਪਾਟ ਜਾਗਿੰਗ ਭਾਵ ਇਕੋ ਥਾਂ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਰਹਿ ਕੇ ਲੈਫਟ-ਰਾਈਟ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਸਰਤ ਲਈ ਕੋਈ ਵੀ ਸਮਾਂ ਆਪਣੀ ਸਹੂਲਤ ਮੁਤਾਬਿਕ ਚੁਣਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਸਿਰਫ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਇਕਦਮ ਬਾਅਦ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ। ਕਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਵੇਲੇ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਨੀਂਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਵਧੀਆ ਆਦਤ ਹੈ। ਬਸ ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜੋ ਸਾਹਿਤ ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਵੇ, ਉਹ ਕੋਈ ਜਾਸੂਸੀ ਜਾਂ ਹਾਰਰ ਬੁੱਕ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਈ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਦੀਆਂ ਧੁਨਾਂ ਨਾਲ ਝੂਮਦੇ ਹੋਏ ਮਿੱਠੀ ਨੀਂਦੇ ਸੌਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਠੀਕ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਜੇਕਰ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਪਾਸੇ ਪਰਤੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਉੱਠ ਜਾਓ। ਆਪਣੀ ਮਨਪਸੰਦ ਦਾ ਕੋਈ ਅਧੂਰਾ ਕੰਮ, ਜੋ ਰਾਤ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ, ਲੈ ਕੇ ਬੈਠ ਜਾਓ। ਖਤਮ ਹੁੰਦੇ-ਹੁੰਦੇ ਤੁਸੀਂ ਨੀਂਦ ਦੀ ਗੋਦ 'ਚ ਹੋਵੋਗੇ। ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਸੌਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਤੈਅ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦੈ। ਬਚਪਨ 'ਚ ਯਾਦ ਕੀਤੀ ਇਹ ਸਤਰ 'ਅਰਲੀ ਟੂ ਬੈੱਡ ਐਂਡ ਅਰਲੀ ਟੂ ਰਾਈਜ਼ ਮੇਕਸ ਏ ਮੈਨ ਹੈਲਦੀ ਵੈਲਦੀ ਐਂਡ ਵਾਈਸ' ਬਿਲਕੁਲ ਸੱਚ ਹੈ। ਛੇਤੀ ਸੌਣਾ, ਛੇਤੀ ਉੱਠਣਾ, ਇਸੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਨਸਾਨ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਬਣਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਧਨ-ਸੰਪਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਤੁਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਕਰਮ

ਤੁਰਨ ਵਾਲੇ ਹੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ ਪਰ ਮੰਜ਼ਿਲ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਕਦਮਾਂ ਦੀ ਪੈੜ-ਚਾਲ ਵਕਤ ਦੇ ‘ਤਕਾਜ਼ੇ’ ਉੱਪਰ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਹਰੇਕ ਦੇ ਮਨ ’ਚ ਇਹ ਸੁਪਨਾ ਸੰਜੋਇਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ’ਚ ਪੈਰਾਂ ਸਿਰ ਹੋਵੇ, ਸਾਬਤ ਕਦਮੀਂ ਤੁਰਦਿਆਂ ਉਹ ਲੋਕਾਂ ’ਚ ਸਿਰ ‘ਉਠਾ’ ਕੇ ਜੀਵੇ ਤਾਂ ਜੋ ਥੋੜ੍ਹ ਚਿਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਹਾਰ ’ਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਸਕੇ ਪਰ ਰਾਹ ’ਚ ਆਉਂਦੇ ਕੰਡੇ ਸਫ਼ਰ ’ਚ ਔਖਿਆਈਆਂ ਦੇ ਜਾਮਨ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਬਚਪਨ ’ਚ ਹੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਮੌਕਾ ‘ਖੁੱਸ’ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਜੀਵਨ ਖੂਹ-ਖਾਤੇ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਰਾਹ ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਸੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਫਿਰ ਉਮਰ ਵਿਚਾਰਗੀ, ਹੀਣਤਾ, ਮਜਬੂਰੀ ਤੇ ਬੇਬਸੀ ਦੇ ‘ਲੇਖੇ’ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਫ਼ਰ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਉਸ ਹਨੇਰ ਕੋਠੜੀ ’ਚ ਬਦਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ‘ਅਪਾਹਜ’ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬੇਬਸੀ ਉਸ ਦਾ ‘ਕਰਮ’ ਬਣਦੀ ਹੈ ਤੇ ਅਧੀਨਗੀ ਉਸ ਦਾ ‘ਧਰਮ’। ਇਹ ਜੀਵਨ ਮਹਿਜ਼ ਇੱਕ ਰਸਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਚੋਂ ‘ਸੋਚ’ ਮਨਫ਼ੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ‘ਆਜ਼ਾਦੀ’ ਦਾ ਗੁਣਗਾਣ ਕਰਦਿਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਪਾਤਰ ਹਰ ਮੋੜ ’ਤੇ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੇ ਕੁਹਜ ਨੂੰ ਜੱਗ-ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸਫਰ ਤੋਂ ਹੀ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਗੱਡੀ ਦੇ ਇੱਕ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਤੁਰਦਿਆਂ ਹੀ ਦੋ ਮਾਸੂਮ ਬੱਚੇ ਡੱਬੇ ’ਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ’ਤੇ ਸਕੂਨ ਤੇ ਗਲਾਂ ’ਚ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਬਸਤੇ ਸੋਂਹਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਹ ਮੈਲੇ-ਕੁਚੈਲੇ ਦਿਸਦੇ ਸਾਰੰਗੀ ਦੀ ਨਕਲ ਤੇ ਦੇਸੀ ਸਾਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਮੁਸਾਫ਼ਰਾਂ ਦੇ ਰੂਬਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ’ਚ ਫੜ੍ਹੇ ਸਾਜ਼ ਵਜਾਉਣ ਲਗਦੇ ਹਨ…ਹੋਠਾਂ ਤੇ ਆਉਂਦੇ ਫ਼ਿਲਮੀ…ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਗੀਤ… ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਦੇ ਹਨ। ਮੁਸਾਫ਼ਰ ਸਹਿਜ ਸੁਭਾਅ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਦੇ ਹਨ… ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਤੇ ਗੀਤ ‘ਥਰਕਣ’ ਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਚਲਦੀ ਗੱਡੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ‘ਰੰਗ’ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਮਾਸੂਮ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਗੀਤ ਖਤਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਹਰੇਕ ਮੁਸਾਫ਼ਰ ਕੋਲ ਜਾ ਕੇ ਹੱਥ ਫੈਲਾਉਂਦਿਆਂ ਇਵਜ਼ ਵਜੋਂ ਕੋਈ ਪੈਸਾ-ਟਕਾ ਮੰਗਦੇ ਹਨ। ਬਚਪਨ ‘ਪਾਪੀ-ਪੇਟ’ ਲਈ ਬੇਵਸ ਹੋਇਆ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਮੁਸਾਫ਼ਰ ਬੱਚਿਆਂ ’ਤੇ ਤਰਸ ਕਰਕੇ ਤੇ ਕੁਝ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਗੀਤ ਸੁਣ ਕੇ ਨੰਨ੍ਹੀ ਤਲੀ ਤ’ੇ ਰੁਪਏ ਰੱਖਦੇ ਹਨ…ਬੱਚੇ ਅੱਗੇ ਤੁਰਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮੁਸਾਫ਼ਰਾਂ ਲਈ ਇਹ ਸਾਧਾਰਨ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ’ਚ ‘ਮਸਤ’ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਖੇਡਣ ਲਈ ਮੋਬਾਈਲ ਹੈ, ਸੰਗੀਤ ਸੁਣਨ ਲਈ ਵਾਕਮੈਨ, ਸਮਾਂ ਮਾਰਨ ਲਈ ਤਾਸ਼ ਤੇ ਗੱਲਾਂ ਲਈ ਨਾਲ ਦੇ ਮੁਸਾਫ਼ਰ। ਅਜਿਹੇ ‘ਮੁਸਾਫਰਾਂ’ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ’ਚ ਖੇਡਣ-ਮੱਲਣ ਦੀ ਉਮਰੇ ਮੰਗ ਕੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰਦੇ ਮਾਸੂਮ ਚੁਭਦੇ ਨਹੀਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਅਜਿਹਾ ਸੋਚਣ ਦਾ ‘ਵਕਤ’ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਆਪੋ-ਆਪਣੀ ਕਬੀਲਦਾਰੀ ’ਚ ‘ਫਸਿਆ’ ਹੈ। ਸਭਨਾਂ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਤੇ ਲੋੜਾਂ ਹਨ ਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਜੀਵਨ ‘ਬਸਰ’ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਲਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ‘ਸੋਚਣ’ ਦੀ ਕੀ ਲੋੜ ਐ? ਮਹਾਂਨਗਰ ਦਾ ਸਟੇਸ਼ਨ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹਰ ਕੋਈ ਉੱਤਰਨ ਲਈ ਅਹੁਲਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੱਡੀ ਰੁਕਣ ਤੇ ਸਾਰੇ ਜਣੇ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਅਸੀਂ ਕੁਝ ਮਿੱਤਰ ਵਿਆਹ ’ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸ਼ਹਿਰ ਆਏ ਹਾਂ। ਸਾਡੇ ਜਾਂਦਿਆਂ ਹੀ ਪੈਲਿਸ ’ਚ ਵਿਆਹ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹਨ। ਅੰਦਰ ਬਾਹਰ ਰੌਣਕ ਹੈ…ਬੱਚੇ, ਨੌਜਵਾਨ ਤੇ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਦੇ ਕਾਮੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੰਮਾਂ ’ਚ ਮਸ਼ਰੂਫ਼ ਹਨ। ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਮੋਟੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਕਵਚ ਪਹਿਨੀ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਤਾਕ ’ਚ ਹੈ ਤੇ ਕੋਈ ਜਾਨ ਜੋਖ਼ਮ ’ਚ ਪਾ ਕੇ ਕਿਸੇ ਸਰਕਸ ਦੇ ਅਦਾਕਾਰ ਵਾਂਗ ਬਾਂਸ ਦੀਆਂ ਸੋਟੀਆਂ ਤੇ ਅਸਮਾਨੀ ਉੱਡਿਆ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਬਾਹਰ ਦੇ ਲਾਅਨ ’ਚ ਬੈਠਦੇ ਹਾਂ, ਖਾਣ ਪੀਣ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ… ਵੇਟਰਾਂ ’ਚ ਕੋਟ ਤੇ ਟਾਈ ’ਚ ‘ਸਜੇ’ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੁੜੀਆਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ…। ਖਾਣ-ਪੀਣ ਲਈ ਮੂੰਹੋਂ ਮੰਗਿਆ ਸਮਾਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ…‘ਸਰੂਰ’ ਲਈ ਵੀ ਸਹੂਲਤ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਦਾ ਸਬੰਧ ਕੇਵਲ ਆਪਣੀ ‘ਖੁਸ਼ੀ’ ਨਾਲ ਹੈ… ਇਹੋ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ‘ਜਿੱਤ’ ਜਾਪਦੀ ਹੈ…। ਘਰ ਦਿਆਂ ਲਈ ਵਿਆਹ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਹੈ, ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ‘ਆਨੰਦ’ ਦਾ ਆਲਮ…ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨ, ਸਟੇਜ ’ਤੇ ਨੱਚਣ, ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ, ਪਰੋਸਣ ਤੇ ‘ਟਿੱਪ’ ਮੰਗਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ‘ਇਨਸਾਫ਼’ ਦਾ ਤਕਾਜ਼ਾ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ’ਚ ਇਹ ਤਾਂ ਕਿਸਮਤ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਖੇਲ ਹੈ, ਜਿਸ ’ਚ ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੀ ‘ਡਿਊਟੀ’ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਤਕੀਆ ਕਲਾਮ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਗ

ਸੁਰਜੀਤ ਮਜਾਰੀ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ‘ਚ ਕਈ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀ ਪੱਕ ਚੁੱਕੀ ਆਦਤ ਮੁਤਾਬਕ ਕੁਝ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਵਰਤਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਸਬੰਧਤ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਤਕੀਆ ਕਲਾਮ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ। ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੀ ਤਕੀਆ ਕਲਾਮ ਵਰਤਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵੱਲੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸ਼ਬਦ ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਦੀ ਹਰ ਗੱਲ ‘ਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਅੰਕਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਉਸ ਦੀ ਕਹੀ ਗੱਲ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਰੋਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਅਜਿਹੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਬੋਲਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪੱਕਿਆਂ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਕੁਝ ਪਾਤਰਾਂ ਬਾਰੇ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਸਾਡੇ ਮਾਮਾ ਜੀ ਨੂੰ ਹਰ ਗੱਲ ਨਾਲ ‘ਮੁਆਫ ਕਰਨਾ’ ਸ਼ਬਦ ਕਹਿਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿਆਹ ‘ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ‘ਚ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ‘ਮੁਆਫ ਕਰਨਾ, ਮੁੰਡੇ/ਕੁੜੀ ਦਾ ਹਾਣ ਬਿਲਕੁਲ ਸਹੀ ਹੈ।’ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਅਫਸੋਸ ‘ਤੇ ਬੈਠਿਆਂ ‘ਮੁਆਫ ਕਰਨਾ, ਤੁਹਾਡੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਸੀ’ ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਾ ਲਓ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ‘ਚ ਜੁੜੇ ਸਬੰਧੀਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਤਕੀਆ ਕਲਾਮ ਭਾਵੇਂ ਸੁਭਾਵਿਕ ਬੋਲਿਆ ਗਿਆ ਪਰ ਦੋਵਾਂ ਬੋਲਾਂ ‘ਚ ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਕਹੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਪੱਖ ਤੋਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜੁੜਦਾ।
ਇਵੇਂ ਗੁਆਂਢੀ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਨੰਬਰਦਾਰ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਹਰ ਗੱਲ ਨਾਲ ‘ਗੱਲਾਂ ਦੋ ਆ’ ਸ਼ਬਦ ਕਹਿਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੈ। ਉਹ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦਿਆਂ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ‘ਗੱਲਾਂ ਦੋ ਆ’ ਆਪ-ਮੁਹਾਰੇ ਆਖਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ‘ਗੱਲਾਂ ਦੋ ਹਨ’। ਫਿਰ ਉਹ ਇਕ ਗੱਲ ਸੁਣਾਉਣੀ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਮੁੱਕਦੀ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਕੀ ਹੈ, ਉਸ ਬਾਰੇ ਉਹ ਕੁਝ ਕਹਿੰਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ।…ਤੇ ਇਕ ਗੱਲ ਦੇ ਮੁੱਕਦਿਆਂ ਫਿਰ ਕਹਿ ਦੇਣਗੇ ਕਿ ‘ਗੱਲਾਂ ਦੋ ਆ’। ਇਵੇਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਿਆਂ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹ ਇਕ-ਇਕ ਗੱਲ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਚ ਭਲਾ ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਕਿੱਥੇ ਗਈ, ਬਾਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ।
‘ਤਕੀਆ ਕਲਾਮ’ ਵਰਤਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਲੜੀ ‘ਚ ਇਕ ਹੋਰ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਇਕ ਨਰਸਿੰਗ ਕਾਲਜ ਦੇ ਵਾਈਸ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵੱਲੋਂ ‘ਮਤਲਬ’ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਕ ਸਮਾਜਕ ਸਮਾਗਮ ‘ਚ ਉਹ ਜੁੜੇ ਇਕੱਠ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਹਰ ਗੱਲ ਨਾਲ ਹਰ ਸਤਰ ‘ਚ ਤੇ ਇਥੋਂ ਤਕ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਦੇ ਦੋ/ਚਾਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ‘ਮਤਲਬ’ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੀ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਕਹਿਣ ਦਾ ਭਾਵ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤਕਰੀਰ ‘ਚ ਜਿੰਨੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ, ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਤੀਜਾ ਹਿੱਸਾ ‘ਮਤਲਬ’ ਸ਼ਬਦ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੰਡਾਲ ‘ਚ ਹਾਸੇ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਦਾ ਰਿਹਾ।
ਅਜਿਹੇ ਤਕੀਆ ਕਲਾਮ ਵਰਤਣ ਦੀ ਆਦਤ ਕਦੋਂ ਪੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਸਬੰਧਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਇਸ ਆਦਤ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ-ਸ਼ੁਰੂ ‘ਚ ਟੋਕ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹ ਆਦਤ ਪੱਕਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੋਕੀ ਵੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਸਬੰਧਤ ਸ਼ਖਸ ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਹ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਆਪਣੀ ਗੱਲਬਾਤ ‘ਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਤਕੀਆ ਕਲਾਮ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਓਪਰਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਤਾਂ ਆਪਣੀ ਤਰਤੀਬ ‘ਚ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਬੋਲਣ ਦੀ ਆਦਤ ਬਣੇ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ ਕਰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਕਲਾਸਾਂ ਲਾਇਆ ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਈ.ਟੀ.ਟੀ.

ਪੰਜਾਬ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਟੀਮ ਵੱਲੋਂ ਪੇਸ਼ ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ ਬੇਨਿਯਮੀਆਂ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ

• ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ’ਚ ਈ.ਟੀ.ਟੀ. ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ 334 ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 24

• ਸਰਵਖੇਣ ਟੀਮਾਂ ਨੇ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਆਡੀਓ ਤੇ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਏ

• ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਕੇ ਦਖਲ ਮੰਗਿਆ

ਦਵਿੰਦਰ ਪਾਲ/ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਨਿਊਜ਼ ਸਰਵਿਸ
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਗੁਆਂਢੀ ਸੂਬੇ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਟੀਚਰ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ (ਈ.ਟੀ.ਟੀ.) ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ’ਤੇ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਚਿੰਨ੍ਹ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਰਾਜ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਡਾ.ਉਪਿੰਦਰਜੀਤ ਕੌਰ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ’ਤੇ ਵਿਭਾਗ ਦੀਆ ਪੰਜ ਸਰਵੇਖਣ ਟੀਮਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਜਿਹੜੀ ਸਾਂਝੀ ਰਿਪੋਰਟ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਉਸ ਮੁਤਾਬਕ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਅਧਿਆਪਕ ਤਿਆਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੁਦ ‘ਪੜ੍ਹਨ’ ਦੀ ਕੋਈ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ। ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਬਿਨਾਂ ਹਾਜ਼ਰੀ ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਹੀ ‘ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ’ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਰਵੇਖਣ ਟੀਮਾਂ ਨੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ, ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲਾਂ ਅਤੇ ਮੈਨੇਜਰਾਂ ਆਦਿ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੀ ਇਕੱਠੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਸਗੋਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਅਤੇ ਆਡੀਓ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਈ.ਟੀ.ਟੀ. ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 334 ਹੈ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 24 ਹੈ। ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਚੱਲਦੀਆਂ ਇਹ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਈ.ਟੀ.ਟੀ. ਦੇ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮਹਿਜ਼ ‘ਦੁਕਾਨਾਂ’ ਬਰਾਬਰ ਹਨ। ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਰਵੇਖਣ ਕੀਤਾ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਚੱਲਦੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੌਂਸਲ ਆਫ਼ ਟੀਚਰਜ਼ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ (ਐਨ.ਸੀ.ਟੀ.ਈ.) ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੌਂਸਲ ਆਫ਼ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ (ਐਨ.ਸੀ.ਈ.ਆਰ.ਟੀ.) ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਉਲਟ ਮਕਾਨਾਂ, ਦੁਕਾਨਾਂ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਹੀ ਚੱਲ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਸਮਰ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਚਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁੱਲ ਪੰਜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹਨ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਜੈ ਗੁਰੂ ਦੇਵ ਨਾਂ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਮਾਲਕ ਜਿਸ ਦੀ ਮਨਿਆਰੀ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਤਿੰਨ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੀ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲੈਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੂੰ ਖੁਦ ਜਾਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਤੇ ਟੀਚਿੰਗ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਅਤੇ ਸਾਲਾਨਾ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਰਵੇਖਣ ਟੀਮਾਂ ਨੇ ਐਨ.ਸੀ.ਟੀ.ਈ. ਤੇ ਐਨ.ਸੀ.ਈ.ਆਰ.ਟੀ. ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾਂ ਦੇ ਕਈ ਮਾਮਲੇ ਤਾਂ ਦੇਖੇ ਹੀ ਸਗੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਇਕ ਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪੜ੍ਹਦਾ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ, ਮੈਨੇਜਰ ਅਤੇ ਮਾਲਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਕਲਾਸਾਂ ਲਾਉਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵੱਲੋਂ ਜਿਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਵਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਉਸ ਮੁਤਾਬਕ ਚਾਲੂ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਈ.ਟੀ.ਟੀ. ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 71,080 ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ।
ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਈ.ਟੀ.ਟੀ. ਦੇ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਲਈ ਵਿਚਾਰਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਾਧਨ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਮੰਤਰੀ ਕਪਿਲ ਸਿੱਬਲ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਕੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਕਿਸਮਤ ਤੇ ਤਰੱਕੀ

ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਵਾਸਨ

ਮੰਨ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਆਦਮੀ ਦੀ ਕਿਸਮਤ, ਹੋਣੀ ਰੱਬ ਆਪ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਇਕ ਸਚਾਈ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਆਦਮੀ ਨੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਖੋਜਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਕਾਢਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਇਸ ਆਦਮੀ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸੌਖਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਮਯਾਬ ਵੀ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਧਰਤੀ ਜਦ ਬਣੀ ਸੀ ਤਾਂ ਇਕ ਜੰਗਲ ਸੀ। ਅੱਜ ਇਸ ਧਰਤੀ ਦੇ ਲੋਕੀਂ ਆਸਮਾਨ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲਗ ਪਏ ਹਨ। ਕਿੰਨੀਆਂ ਹੀ ਕਾਢਾਂ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਆ ਗਈਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਆਦਮੀ ਅੱਗੇ ਨਾਲੋਂ ਕਿੰਨਾ ਹੀ ਸੌਖਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਸਾਫ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਆਦਮੀ ਸਿਰਫ ਭਗਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪ ਨਾ ਕੋਈ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਯੋਜਨਾ ਉਤੇ ਕੰਮ ਹੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਪਛੜ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਦੇਸ਼ ਹੀ ਪਛੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਇਸ ਵਕਤ ਪਛੜਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਅੰਦਰ ਪਹਿਲੀ ਗਲਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਰੱਬ ਪਾਸੋਂ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਮੰਗਦੇ, ਸਿਰਫ ਭਗਤੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਰੱਬ ਉਤੇ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਹਾਲ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਵਸਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵੀ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਮਾਂ ਰੱਬ ਦੀ ਭਗਤੀ ਵਿਚ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਿਰਫ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਦਮੀ ਪਾਸ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਅੰਗ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਅੰਗ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਇਹ ਕੰਮ ਉਤੇ ਨਾ ਲਗਾਏ ਜਾਣ ਤਾਂ ਇਹ ਅੰਗ ਨਕਾਰਾ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਦਮੀ ਅਪਾਹਜਾਂ ਵਰਗਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਭਗਤੀ ਵਗੈਰਾ ਕਰੋ, ਪਰ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇੰਨਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੀ ਰੱਖੋ ਕਿ ਰੱਬ ਹੀ ਤੁਹਾਡੇ ਕੰਮ ਕਰੇਗਾ। ਰੱਬ ਆਪ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਜੋ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਰੱਬ ਨੇ ਆਦਮੀ ਪਾਸੋਂ ਹੀ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ।
ਲਗਦਾ ਹੈ ਰੱਬ ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਆਦਮੀ ਪਾਸ ਹੀ ਦੇ ਰੱਖੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਆਦਮੀ ਹੀ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਮਿਥਿਹਾਸ ਵਿਚ ਵੀ ਸਾਰੇ ਪਾਤਰ ਆਦਮੀ ਹੀ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਡੇ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਅੰਦਰ ਵੀ ਸਾਰੇ ਪਾਤਰ ਆਦਮੀ ਹੀ ਸਨ। ਕਿਧਰੇ ਕਿਧਰੇ ਅਸੀਂ ਹੋਰ ਸ਼ਕਲਾਂ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਸਾਡੀਆਂ ਹੀ ਕਾਢਾਂ ਸਨ। ਇਉਂ ਲਗਦਾ ਹੈ ਇਹ ਆਦਮੀ ਹੀ ਰੱਬ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹੀ ਕਰਤਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਤਕ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਹ ਆਦਮੀ ਹੱਥੋਂ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਉਂ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਵੀ ਜੋ ਕੁਝ ਹੋਵੇਗਾ, ਰੱਬ ਇਸ ਆਦਮੀ ਪਾਸੋਂ ਹੀ ਕਰਵਾਏਗਾ। ਜੇ ਕਿਸਮਤ ਅਤੇ ਹੋਣੀ ਰੱਬ ਲਿਖਦਾ ਵੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਦੱਸਦਾ ਕੱਲ੍ਹ ਕੀ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਆਦਮੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਆਦਮੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖ ਕੇ ਅੱਗੇ ਤੁਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇ ਇਹ ਭਗਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਆਪਣੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਲਈ ਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਵਰਗ ਅਤੇ ਅਮੀਰੀ ਮੰਗਣਾ ਤਾਂ ਫਰਜ਼ੀ ਹੈ। ਅੰਦਰਖਾਤੇ ਆਦਮੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਅਣਹੋਣੀ ਜਲਦੀ ਕੀਤਿਆਂ ਨਹੀਂ ਵਾਪਰਨੀ ਅਤੇ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਆਪ ਹੀ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਆਦਮੀ ਐਸਾ ਕੁਝ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਮੁਤਾਬਕ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਇਹ ਰਾਜ਼ ਜਿਸ ਆਦਮੀ ਦੀ ਸਮਝ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਆਦਮੀ ਤਰੱਕੀ ਕਰੇਗਾ।

Babbu Mann New song- challa...

Ho challa inda ton aya hayeeeee
challa india ton aya haye haye
challa india ton aya

doom cheeka doom
doom cheeka doom
doom cheeka doom
doom cheeka doom
doom cheeka doom

challa india ton aaya ,
ve jindari nu kam te laaya
o dil nu khichdi maaya
raat din taxi chalaunda
ve motte dallar kamaunda

tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana...

haaaaaye ..challa chad ke kamayian
pyar diyan karda padaiyan
kise naal akhiyan ladaiyan
enu koi sohnaaa...
lagya ishq ne enu thageyaa a aa aaaa...

tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana...

mittran da eh asool hai
dil dena tan fazool hai
mar ke majnu hazaar
kite lagdi na kundi hun na meri
fikran tu chad de saariyan
pal do pal kar lai yaarian
gall man lai meri yaar
kite vad shad pyar wale na karin
challa akhiyan seke
gorian meman dekhe
labh ke naina de theke
jaam raj raj ke
bharda poorian aishan kardaa aaaa...hayeee

tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana...
challa tun nahi na sahi
hor vi mukhde ne kayi
jinna te akh jehi aa gyi
tu ja na edaan
hun jaa sanu nahi teri parwaaaaah.....

tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana tena tena
tenana tenana...

Read more: http://www.unp.co.in/f139/babbu-mann-challa-by-arsh-mann-103948/#ixzz0zhDHHMk1

GULAB PUNJABI SONG BY JELLY

Master Ji Good and Bad

Mid-Day-Meal

ਬੀਬੀ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ’ਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੌਲਤਮੰਦ

ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ’ਚੋਂ ਦੌਲਤਮੰਦਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ’ਚ ਬਠਿੰਡਾ ਦੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਦਾ ਨਾਂਅ ਦੇਸ਼ ਭਰ ’ਚੋਂ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਬੀਬੀ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਦਾ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ’ਚੋਂ ਦੌਲਤਮੰਦ ਹੋਣ ’ਚ ਪਹਿਲਾ ਨੰਬਰ ਹੈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਇਲੈਕਸ਼ਨ ਵਾਚ (ਏ.ਡੀ.ਆਰ.) ਵੱਲੋਂ ਜੋ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਸੰਪਤੀ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਬੀਬੀ ਬਾਦਲ ਦਾ ਮੁਲਕ ਦੀਆਂ ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ’ਚੋਂ ਦੂਸਰਾ ਨੰਬਰ ਹੈ। ਏ.ਡੀ.ਆਰ. ਅਨੁਸਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ 543 ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ’ਚੋਂ 59 ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ 59 ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ’ਚੋਂ 57 ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਬੀਬੀ ਬਾਦਲ ਕੋਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਪਤੀ ਹੈ। ਦੌਲਤ ’ਚ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ ’ਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਤਾਪਗੜ੍ਹ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰੀ ਰਤਨਾ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ ’ਤੇ ਹੈ ਜੋ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਟਿਕਟ ’ਤੇ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ ਹੈ। ਰਾਜ ਕੁਮਾਰੀ ਰਤਨਾ ਸਿੰਘ ਕੋਲ 67.82 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਚੱਲ-ਅਚੱਲ ਸੰਪਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਬੀਬੀ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਕੋਲ 60.31 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਸੰਪਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਪਤੀ ’ਚ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸੰਪਤੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਬਠਿੰਡਾ ਤੋਂ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਬੀਬੀ ਬਾਦਲ ਕੋਲ ਇਸ ਸੰਪਤੀ ’ਚ 24.11 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਚੱਲ ਅਤੇ 36.19 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਚੱਲ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ। ਅਚੱਲ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਬੀਬੀ ਬਾਦਲ ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਦਾਂ ’ਚੋਂ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ ’ਤੇ ਹੈ। ਉਂਝ ਸੰਪਤੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ ਵਾਲੀ ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰੀ ਰਤਨਾ ਸਿੰਘ ਕੋਲ ਅਚੱਲ ਜਾਇਦਾਦ ਕੇਵਲ 5.54 ਕਰੋੜ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਬੀਬੀ ਬਾਦਲ ਕੋਲ ਅਚੱਲ ਜਾਇਦਾਦ 36.19 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਇਲੈਕਸ਼ਨ ਵਾਚ ਨੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਚੋਣਾਂ ਸਮੇਂ ਦਾਇਰ ਕੀਤੇ ਸੰਪਤੀ ਦੇ ਹਲਫੀਆ ਬਿਆਨਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਬੀਬੀ ਹਰਸਿਮਰਤ ਕੌਰ ਬਾਦਲ ਕੋਲ 1.94 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸੋਨਾ ਹੈ। ਬਠਿੰਡਾ ਦੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਪਟਿਆਲਾ ਦੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਤੋਂ ਪਰਨੀਤ ਕੌਰ ਤੋਂ ਦੋ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਹੈ। ਸੰਪਤੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਪਰਨੀਤ ਕੌਰ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੀਆਂ ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ’ਚੋਂ ਚੌਥੇ ਨੰਬਰ ’ਤੇ ਹੈ।
ਪਰਨੀਤ ਕੌਰ ਕੋਲ 42.30 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ। ਸੰਪਤੀ ’ਚ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸੰਤੋਸ਼ ਚੌਧਰੀ ਦਾ 24ਵਾਂ ਨੰਬਰ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਫਰੀਦਕੋਟ ਤੋਂ ਮੈਂਬਰ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਸੰਪਤੀ ’ਚ ਕਾਫੀ ਪਿੱਛੇ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ 59 ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ’ਚੋਂ 32ਵਾਂ ਨੰਬਰ ਹੈ। ਸੰਤੋਸ਼ ਚੌਧਰੀ ਕੋਲ 2.68 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਚੱਲ-ਅਚੱਲ ਸੰਪਤੀ ਹੈ। ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਦ ਮੈਬਰਾਂ ’ਚੋਂ ਸੰਪਤੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ’ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਫਾਡੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸਰੋਜ ਪਾਂਡੇ ਹੈ ਜਿਸ ਕੋਲ ਕੇਵਲ 3.79 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਹੀ ਚੱਲ-ਅਚੱਲ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ। ਇਹ ਮਹਿਲਾ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਛਤੀਸਗੜ ਦੇ ਦੁਰਗ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਚੋਣ ਜਿੱਤੀ ਹੈ। ਨਾਗਰਿਕ ਚੇਤਨਾ ਮੰਚ ਦੇ ਜਗਮੋਹਨ ਕੌਸਲ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਕਿ ਬਠਿੰਡਾ ਸੰਸਦੀ ਹਲਕੇ ਦੇ ਲੋਕ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਕਾਫੀ ਪਛੜੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।

Mother

भावनाओं का ध्यान रखना जरूरी

भावनाओं का ध्यान रखना जरूरी
साथी की उपेक्षा से बचें

पति-पत्नी या ब्वॉयफ्रेंड-गर्लफ्रेंड के रिश्ते हैं जो मुश्किल क्षणों में आपका पूरा साथ देते हैं। हालाँकि आजकल की भागदौड़ में एक-दूसरे के लिए समय निकालना मुश्किल होता जा रहा है। जॉब या बिजनेस के साथ-साथ इन रिश्तों को अहमियत देना और एक-दूसरे की भावनाओं का ख्‍याल रखना मुश्किल जरूर है लेकिन नामुमकिन नहीं।

आजकल डॉक्टर्स कई बीमारियों की वजह यह भावनात्मक सहारे में आ रही कमी को मानते हैं और मनोचिकित्सक की मदद लेने की सलाह देते हैं। इन मुश्किल क्षणों में जरूरत होती है एक सच्चे साथी की, जो आपकी भावनाओं का पूरा-पूरा ख्याल रखे।

दिनभर की भागदौड़ से आप पैसा तो कमा सकते हैं और गृहस्थी का सुविधाजनक सामान भी जुटा सकते हैं लेकिन शांति और सुकून के लिए जिसकी आवश्यकता है वह आपको कोई इंसान ही दे सकता है।

टोका-टाकी से बचें
बात-बात में एक-दूसरे को टोकने की बजाय इन्हें अवॉइड करें। घर में जितनी देर रहें या साथी से बातें करें तो इस बात का ध्यान रखें कि माहौल हल्का-फुल्का ही बना रहे। क्योंकि वर्तमान में हर दूसरा काम कुछ न कुछ टेंशन लेकर ही आता है तो कम से कम हम ऐसी परिस्थिति खड़ी न होने दें। पहनने, खाने, उठने जैसी निजी बातों में आपका अनावश्यक दखल न हो तो बेहतर है।

साथी की उपेक्षा न करें
कोई भी फैसला लेने से पूर्व साथी की सहमति ले लें। भले ही आपको पता है कि उसकी पसंद भी यही होगी या इससे वह इन्कार नहीं करेगा तो भी जाकर एक बार पूछ ही लें निश्चित रूप से उसे अच्छा लगेगा। जरा सी उपेक्षा भी उसकी नाराजगी का कारण बन जाएगी और ऐसे मामलों की पुनरावृत्ति से व्यक्ति अपने को कुंठित महसूस करने लगेगा।

भावनाओं को समझें
पर्सनल फीलिंग्स, इमोशन्स का ध्यान रखना बेहद आवश्यक है। एक-दूसरे की रूचि का ध्यान रखने से रिश्ते मधुर बने रहते हैं। बर्थडे विश करना, साथी की पसंद का कार्य आगे बढ़कर आप बता दें तो उसका दिल बाग-बाग हो जाएगा। इसके लिए तो आपको विशेष एफर्ट्‍स भी नहीं लगाना होंगे।

कुछ छुपाएँ नहीं
व्यक्ति को ठेस पहुँचती है जब उसका हमदम उससे कुछ छुपाता है। कहीं जाने की बात हो, या किसी अन्य व्यक्ति के बारे में कुछ भी हो। जहाँ तक हो सके सब स्पष्ट रखें। कोई सी भी सामान्य बात दिल में दबाकर न रखें, अन्यथा शंका उत्पन्न होने से भी संबंध बिगड़ सकते हैं।

पूरी तरह से साथ में रहें
जब आप घर पर हैं या अपने दोस्त के साथ जहाँ भी हैं तो फिर ऑफिस के काम या दूसरी अन्य बातों से अपना ध्यान हटा लें। कई बार ऐसा होता है कि आपका साथी आपसे बात करना चाहता है लेकिन आप पुरानी यादों में अकेले खोए हैं या अन्य ख्याल दिल में ला रहे हैं। इसका गलत प्रभाव दूसरे व्यक्ति पर पड़ेगा अत: इन स्थितियों से बचें।

इन छोटी-छोटी बातों के अनेक फायदे आपको अपनी दिनचर्या में देखने को मिलेंगे। खिले-खिले रहने के साथ ही संबंध भी मधुर बनेंगे।

Some Question and answer for G.K

1. What is the name of your motherland?

Ans. The name of my motherland is India.

2 Which is the National song of India?

Ans. The national song of India is ‘Vande Mataram’.

3 Which is the National Bird of India?

Ans. The National Bird of India is Peacock.

4. Which is the famous historical building in Agra?

Ans. Taj Mahal is the famous historical building in Agra.

5. Where is Bhakra Dam?

Ans. Bhakra Dam in Punjab.

6. What is Jaipur famous for?

Ans. Jaipur is famous for ‘Hava Mahal’.

7. When is UNO’s Day Celebrated?

Ans. UNO’s Day is celebrated on the 24^th day of October.

8. When did India become free?

Ans. India become free on 15 August, 1947.

9. When did India become Republic?

Ans. India become Republic on 26^th January, 1950.

10. When was Mahatma Gandhi born?

Ans. Mahatma Gandi was born on 2^nd October, 1869.

11. When was Pt. Jawahar Lal Nehru born?

Ans. Pt. Jawahar Lal Nehru was born on 14^th November,1889.

12. Who was the founder of Sikhism?

Ans. Guru Nanak Dev was the founder of Sikhism.

13.Who was Akbar?

Ans. Akbar was a great Mughal ruler.

13. Who was Gandhi?

Ans. Gandhi was the father of nation.

14. Who is Mother Teressa?

Ans. Mother Teressa was a great social worker.

15. Who invented Telephone?

Ans. Graham Bell invented Telephone.

16. How many hours make a day?

Ans. Twenty-four hours make a day.

17. How many days make a week?

Ans. Seven days make a week.

18. How many weeks make a month?

Ans. Four weeks make a month.

19. How many months make a years?

Ans. Twelve months make a year.

20.How many days make a year?

Ans. There are 365 days in a year.

20. Which is the national game of India?

Ans. Hockey is the national game of Inadia.

21. Which is the hottest month of the year?

Ans. June is the hottest month of the year.

22. Which is the coldest month in the year?

Ans. December is the coldest month of the year.

Frinendship

Shakspear said, “A Boy & a Girl can never b Friends forever.”
Lincoln said, “Friendship is the starting step 4 wat we call Love.”

Wrdswrth said, “Proposing a Boy or a Girl for Friendship is nothing but indirectly saying, I LIKE U.”

Jackie Chan said, “Love is a everlasting Friendship.”

Michael Jackson said,”If 1 can become ur Best Friend, then He or She can easily bcum ur Life Partner!

This is 4 all those guyz n girlz who say,”We r just friends yar”

Indian Female Hocky

You Know ...........! Pencil Cover

naughty girl and boy

Ekam Noor



Ekam Noor


Noor

Simranjot Bagri

Simranjot Bagri

Simranjot Bagri

New generation of water Jug

Learn PHP

My Favourite Song by Babbu Mann

Babbu Mann And Bhagwant Mann interview regarding New Movie EKAM

lakhi